Hemanjiom Tedavisi Hakkında Merak Edilenler
Hemanjiomlar, özellikle çocuklarda görülen damarların belli bir alana toplanmasına bağlı olarak ortaya çıkan iyi huylu tümörledir. İyi huylu olmasında karşın yüz bölgesi gibi göz önünde alanlarda ortaya çıkan hemanjiomlar bebeğin ve çocuğun büyümesi ile estetik kaygıya neden olabileceği için tedavi ettirilmek istenir.
Hemanjiom Nedir?
Kırmızı renkte, ciltten hafif kabarık, sınırları belli olan ve boyutları değişkenlik gösterebilen lezyonlara hemanjiom ismi verilmektedir. Halk arasında damar beni olarak da bilinmektedir. Damar benleri çocuklarda en sık saptanan iyi huylu tümörlerdir. Büyük çoğunlukla bebeklerde doğumla birlikte bulunur. Nadiren ise doğumdan sonraki birkaç yılda ortaya çıkar. Yapılan çalışmalarda hemanjiom görülme sıklığının % bebeklik döneminde %1-2 civarında, çocukluk döneminde ise % civarında görüldüğü tespit edilmiştir.[1]
Dikkatinizi Çekebilir >> Ameliyatsız Ben Aldırma Yöntemleri Nelerdir?
Hemanjiom Neden Olur?
Hemanjiomlar vücutta bulunan damarların belli bir alanda toplanmasına bağlı olarak oluşmaktadır. Ancak damarların neden bir alanda kümelendiği henüz bilinmemektedir. Yapılan araştırmalarda kadın cinsiyeti, erken doğum, düşük doğum ağırlığı ve çoklu gebelik sonucunda dünyaya gelen bebeklerde hemanjiom görülme riskinin daha fazla olduğu tespit edilmiştir. Aynı çalışmada doğum ağırlığındaki her 500 gm’lik düşüş için riskin % 40’lık oranında arttığı da tespit etmiştir. [2]
Hemanjiom Belirtileri Nelerdir?
Hemanjiomlar bebekler doğumla birlikte bulunan lezyonlardır. Bu lezyonlar doğum sonrasında büyüme ve yayılma gösterebilir. Belirtileri oldukça açıktır. Hemanjiomlar damar beni olarak da bilinir. Görüntüsü de kıpkırmızı ve ciltten kabarık ve yaygın bir be gibidir. Ebeveynler tarafından kolaylıkla teşhis edilebilir.
Hemanjiomlar Nerede Görülür?
Hemanjiomlar vücutta damar olan her yerde görülebilir. Ancak sıklıkla yüz bölgesinde görülebilirler. ( Göz çevresi, dudak çevresi ve çene altında) Bu alanlarda görülen hemanjiomlar hem estetik açıdan rahatsız edici olabilir hem de konumuna ve büyüme eğilimine bağlı olarak sağlık açısından tehlikeli olabilir.
Bazı hemanjiomlar ise iç organlarda görülebilir. İç organlarda hemanjiomlar nadiren görülür. İç organlarda görülen hemanjiomlar ise sıklıkla karaciğerde görülmektedir.
Hemanjiomlar tek bir alanda bulunabileceği gibi vücudun farklı olanlarında birden fazla olacak şekilde de görülebilmektedir. Bu tür çoklu hemanjiomlara hemanjiomatozus adı verilmektedir. Çoklu hemanjiom bulunan bebeklerde ve bireylerde iç organlarda hemanjiom olup olmadığının araştırılması da önerilmektedir.
Hemanjiomlar Tehlikeli Midir?
Hemnajiomlar iyi huylu tümörledir. Yani kanserleşme gibi riskli durumlar görülmez. Ancak hemanjiomun konumuna, boyuna ve büyüme eğilimine göre bazı riskler görülebilir. Örneğin göz çevresinde bulanan bir hemanjiom büyüme yaparsa görme sorunlarına neden olabilir. Ya da dudakta/ dudak çevresinde bulanan ve büyeyen bir hemanjiom beslenme sorunlarına neden olabilir. Hemanjiomun tehlikeli olup olmaması büyümesine ve konumuna bağlıdır.
Bebeklerinde hemanjiom olan ebeveynler tarafından en çok merak edilen sorulardan birisi hemanjiomların kendiliğinden geçip geçmeyeceği sorusudur. Bu sorunun cevabı her bebek için farklıdır. Bu soruya cevap verilebilmesi için hemanjiom takibi yapılması gerekmektedir. Yapılan çalışmalarda yeni doğan bebeklerde görülen hemanjiomların yaklaşık %50 sinin 5 yaşına kadar, %70 inin 7 yaşına kadar ve %90 ı nın 9-10 yaş civarında gerileyerek kendiliğinden geçtiği tespit edilmiştir. [3]
Hemanjiom Takibi Nasıl Yapılmalıdır?
Yukarıda da aktarıldığı gibi hemanjiomların yaklaşık olarak %90 ı zaman içerisinde kendiliğinden geçme eğilimindedir. Hemanjiomun kendiliğinden geçip geçmeyeceğinin anlaşılması için aileler tarafından hemanjiom takibi yapılması önerilir. Takip için yaklaşık 10-15 gün aralıklarla aynı açı ve uzaklıktan hemanjıomun fotoğrafı çekilmelidir. Fotoğraflar karşılaştırılarak hemanjiomda büyüme olup olmadığı tespit edilmelidir. Eğer zaman içerisinde hemanjiomda küçülme gözlenirse müdahale edilmez. Ancak büyüme tespit edilmesi halinde tedavi düşünülür.
Hemanjiom Tedavisi Nasıl Yapılır?
Hemanjiom tedavinde kullanılan birkaç yöntem bulunmaktadır. Hemanjiomlar geçtiğimiz yıllarda tansiyon tedavisinde kullanılan propranol isimli ilaçla tedavi edilmekteydi. Bu ilaçla yapılan tedavide başarı oranı yaklaşık %50 civarındadır. Yani hemanjiomlar tamamen geçmez. Bu da tedavi sonrasında estetik kaygıya neden olacak düzeyde iz kalmasına neden olmaktadır. Günümüzde ise hemanjiomlar başarı oranları daha yüksek ve estetik kaygıya neden olmayacak yöntemlerle tedavi edilmektedir.
Hemanjiomun boyuna, konumuna ve yapısına göre tedavide skleroterapi, lazer ya da radyo frekans tedavisi tercih edilmektedir. Hangi yöntemin kullanılacağına yapılan tetkikler sonucunda uzman doktor karar vermektedir.
Bazı durumlarda hemanjiom büyük ölçüde gerilese de bir miktar iz kalabilir. Bu tür durumlarda uygun yöntemle kalan iz tedavi edilerek estetik kaygı yaşanması engellenebilir.
Lazerle Hemanjiom Tedavisi
Lazer tedavisi sağlık ve kozmetik alanında pek çok sorunun çözümünde kullanılmaktadır. Hemanjiom tedavisi de bu alanlardan birisidir. Ancak her türlü hemanjiom için lazer tedavisi uygun değildir. Lazer tedavisi yalnızca leke tarzında olan halk arasında doğum lekesi olarak bilinen hemanjiomların tedavisinde etkilidir. Ciltten kabarık ve geniş bir alana yayılmış hemanjiomların tedavisinde lazer etkisi yetersiz kalmaktadır.
Radyo Frekansla Hemanjiom Tedavisi
Ciltten kabarık ve çok büyük olmayan hemanjiomlar radyo frekans yöntemi ile tedavi edilebilmektedir. Tıpkı ben tedavisinde olduğu gibi radyo frekans cihazının ısı etkisi ile hemanjiom dokusu ciltten kademeli olarak buharlaştırılır. Bu sayede tedavi sonrasında iz kalma riski en aza indirilmiş olur.
Yukarıda ki görseldeki gibi küçük ve yaygın olmayan hemanjiomlar radyo frekans yöntemi ile kolaylıkla tedavi edilebilmektedir.
İlaçla (Skleroterapi) Hemanjiom Tedavisi
Skleroterapi varis tedavisinde kullanılan bir yöntemdir. Enjeksiyon yoluyla damara ilaç verilir. Ve sorunlu damarın kapatılması sağlanır. Hemanjiomlarda damarların bir araya toplanmasına bağlı olarak oluşmuş lezyonlardır. Bu sayede varis tedavisinde kullanılan etken madde hemanjiom tedavisinde de kullanılabilmektedir.
Tedavi çok ince bir enjektör yardımı ile hemanjiom dokusunun olduğu alana enjeksiyon yapılması şeklinde gerçekleştirilir. Başarı oranları diğer tedavilere kıyasla yüksektir. Ayrıca tedavi sonrasında iz kalmaz yani estetik kaygı olmaz.
[1] Karaca İ, Türk E, Meşe T, Demirağ B. The use of propranolol as first-step treatment of infantile hemangioma: Case Presentation. Behcet Uz Cocuk Hast Derg 2014; 4: 65-8
http://cms.galenos.com.tr/Uploads/Article_20741/IMJ-18-227-En.pdf
[2] Smith, C. J. F., Friedlander, S. F., Guma, M., Kavanaugh, A., & Chambers, C. D. (2017). Infantile hemangiomas: an updated review on risk factors, pathogenesis, and treatment. Birth defects research, 109(11), 809-815.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5839165/
[3] Chamli, A., Aggarwal, P., Jamil, R. T., & Litaiem, N. (2019). Hemangioma. StatPearls [Internet].
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK538232/